30 januari 2023 In onze prachtige gemeente wordt onze bebouwde kom doorklieft door 150 kV hoogspanningslijnen. In het traject DoeMaarnMee is de situatie rondom de hoogspanningslijnen binnen onze bebouwde kom ook onderwerp van gesprek; met name de bewoners van de Planetenbaan uitten hun zorgen. Als op de een of andere manier het tracé van deze hoogspanningslijnen is te wijzigen, worden veel zorgen over het gezondheidsrisico en leefbaarheid weggenomen. Kortom, wat zijn de mogelijkheden en in hoeverre is dit tracé te veranderen?
VBMM heeft voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2022 aan de lokale politieke partijen de vraag gesteld: ‘Welk standpunt hanteert uw partij om de hoogspanningsleidingen ondergronds te brengen in Maarn en binnen hoeveel jaar moet dit gebeurd zijn?’
Maar liefst 5 partijen, BVHLokaal, D66, CDA, CU en Partij voor de Dieren, gaven destijds aan hier verder mee aan de slag te willen en nader te willen onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om tot verplaatsing of het ondergronds brengen van kabels te komen. Als we kijken naar de politieke agenda, ofwel het uitvoeringsprogramma van de raad 2023 t/m 2026, dan zien we over de hoogspanningslijnen niets terug. Het lijkt erop dat dit geen prioriteit heeft bij de gemeente.
Beleid
Vanuit de Rijksoverheid is er beleid gemaakt en sinds 1 januari 2019 kunnen gemeenten en/of provincies de netbeheerder vragen om een haalbaarheidsonderzoek te doen naar het verkabelen of verplaatsen van een bestaande hoogspanningslijn. De Rijksoverheid heeft bestaande hoogspanningslijnen aangewezen die gemeentes of provincies kunnen verkabelen of verplaatsen. Het gaat om bestaande hoogspanningslijnen van 50, 110 en 150 kilovolt (kV) die door de bebouwde kom lopen (dichtbij woningen). Zo worden de ruimtelijke en technische mogelijkheden voor verkabeling of verplaatsing duidelijk. Tot 2019 kon overigens alleen de netbeheerder hierover beslissen.
Wat is de situatie in de Utrechtse Heuvelrug
Binnen de Utrechtse Heuvelrug zijn er 2 tracés die hiervoor in aanmerking komen. Het tracé in de Utrechtse Heuvelrug is een 150kv tracé. Voor Maarn geldt dat het aangewezen tracé begint bij mastnummer 86 en eindigt bij mastnummer 93. Nummer 93 is de eerste mast na de Prinseheuvellaan/Planetenbaan en staat op het golfterrein. Niet alle hoogspanningslijnen die de Rijksoverheid heeft aangewezen, zullen onder de grond gebracht of verplaatst worden. Gemeenten en provincies beslissen hierover zelfstandig.
Kosten
Gemeenten en provincies betalen een deel van de kosten voor verkabeling of verplaatsing van hoogspanningslijnen. Hoeveel zij van deze kosten betalen, hangt af van het aantal inwoners van de gemeente: 20% voor gemeenten met meer dan 30.000 inwoners.
Daarbij is er een maximale bijdrage voor gemeenten en provincies van € 975.000 per kilometer nieuw aan te leggen hoogspanningsverbinding (prijspeil 2018). De netbeheerder berekent de overige kosten voor verkabeling of verplaatsing door in de transporttarieven voor elektriciteit. Deze tarieven betaalt iedereen die een aansluiting heeft op het elektriciteitsnet.
Hoe nu verder
Door de energietransitie neemt het transport van elektriciteit in Nederland toe. Dit zal consequenties hebben voor de bestaande hoogspanningslijnen. VBMM dringt er daarom op aan om in kaart te laten brengen wat de consequenties zijn van verplaatsing of verkabeling; zowel financieel als qua leefbaarheid. Daarbij realiseren wij ons dat de kosten hoog zullen zijn.
VBMM pleit voor een haalbaarheidsonderzoek, uit te laten voeren door de netbeheerder. Dit kan de gemeente gezamenlijk doen met de provincie. De uitkomsten van dit haalbaarheidsonderzoek dienen uiteraard in de raad besproken te worden om verdere acties te bepalen.
Wat gebeurt er nu al in Nederland?
In Brabant tussen Tilburg Noord en Best wordt de bovengrondse 150kv hoogspanningslijn ondergronds gebracht. Hierdoor verdwijnen maar liefst 110 hoogspanningsmasten over een lengte van 32 km! Daar is na uitgebreid onderzoek vastgesteld dat de nieuwe ondergrondse kabelverbinding, na overleg met belanghebbenden en overheden, technisch, planologisch en financieel mogelijk is. Een heel mooi resultaat en voorbeeld voor onze gemeente.
VBMM dringt bij de gemeenteraad aan om in ieder geval, samen met de provincie, een haalbaarheidsonderzoek te laten uitvoeren zodat we als inwoners weten wat de impact kan gaan worden.
